Truyền thống gia đình thuần Á hoặc
thuần Việt sẽ không còn nữa, bữa cơm tối khi gia đình quây quần bên nhau đang
được thay bằng mỗi thành viên trong gia đình ngồi ăn một mình lặng lẽ và vội vã
để theo kịp thời gian biểu được góp phần của việc đổi giờ học và giờ làm hiện
nay.
Gia đình - tế bào của
cấu trúc xã hội đang bị phá hủy. Một xã hội trong kinh tế thị trường đang đẩy
mạnh sự phá vỡ các tế bào này. Truyền thống gia đình thuần Á hoặc thuần Việt sẽ
không còn nữa, bữa cơm tối khi gia đình quây quần bên nhau đang được thay bằng
mỗi thành viên trong gia đình ngồi ăn một mình lặng lẽ và vội vã để theo kịp
thời gian biểu được góp phần của việc đổi giờ học và giờ làm hiện nay. Một cô
giáo về hưu, nhưng vẫn đi dạy thêm ở các trường ngao ngán: Có lẽ tắc đường vẫn
tốt hơn… Cô nặng tình cảm quá!
Hàng ngày bữa sáng và
bữa trưa cô ăn uống qua quýt. Buổi sáng hoặc giữa giờ, con gái cô học lớp 10
cũng ăn ở trường bữa trưa. Chồng cô đi làm thêm tuy đã đến tuổi về hưu từ lâu,
nhưng không có chế độ hưu trí và còn sức phải nuôi đứa con gái út và mẹ già
nhân tiện tích lũy cho tuổi già của mình. Với gia đình, coi như không còn buổi
chiều cùng nhau nữa, thậm chí ăn uống qua loa ngay cả bữa cơm chiều.
Tôi đến thăm cô buổi
chiều ngày đông rét mướt sau Tết, nhìn mâm cơm mà ái ngại, chạnh đau trong
lòng: bát măng còn thừa từ Tết đóng băng, mấy khúc giò rán đi rán lại đã sém và
bát dưa hành muối…
Trong ngôn ngữ tin
học của tôi, một hệ thống có cấu trúc lỏng lẻo là hệ thống mất ổn định nhất…
Giờ đây những đứa con cũng không còn được mẹ quan tâm nhiều, chuyện trò sau mỗi
bước đi trong ngày nữa. Một gia đình khi không còn được liên kết chặt chẽ rồi
sẽ ra sao? Tết vừa qua tôi có xem chương trình Talk Vietnam với anh Kyo York. Anh
nhận xét về cái Tết ấm cúng của người Việt: "Dù đi đâu ở đâu người Việt
cũng về sum họp cùng gia đình, khác với Giáng sinh ở Mỹ".
Anh có biết không?
Nếu nước tôi phát triển trở thành một nước công nghiệp, khi nước Mỹ công nhận
Việt Nam là một nước có nền kinh tế thị trường đầy đủ, thì cái Tết của chúng
tôi còn có được như bây giờ hay không? Phải chăng đó cũng sẽ là một điều xa xỉ…
Ai đang phá vỡ những
truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt? Ai đang cố níu kéo nó?
Nhiều lúc vô tình hay
cố ý, với lý lẽ của tối ưu của toàn hệ thống kinh tế mà quên đi yếu tố truyền
thống xã hội ngàn năm nay, nếu không có nó đã không có dân tộc Việt và nước
Việt ngày nay. Một sự đánh đổi, liệu có đắt không?
Làm thế nào chúng ta
vẫn giữ được truyền thống gia đình Việt, bản sắc dân tộc Việt, những đức tính
quý báu của người Việt trong một xã hội công nghiệp phát triển?
Tôi luôn đau đáu điều
này và cảm thấy buồn mỗi khi nhận thấy mỗi ngày chúng ta, tôi và các bạn đánh
mất đi một điều gì đó rất Việt mà không rõ mất ở đâu và tại sao lại bị mất?
Bữa cơm tôi nói với
các bạn chỉ là một tượng trưng và ước lệ. Nếu bạn cùng tôi lặng người xuống,
nhìn dòng người hối hả đổ về quê, rồi lại hối hả đổ về chốn đô thị sau Tết. Họ
để lại cả miền quê yên ả với cha mẹ già và con thơ để kiếm sống, bươn chải
trong nền kinh tế thị trường, bạn sẽ thấy được tế bào - gia đình Việt bị gậm
nhấm mòn mỏi ra sao?
Và còn nhiều, rất
nhiều mất mát hàng ngày đang xói mòn đạo đức Việt mà chúng ta luôn hối tiếc,
ngỡ ngàng rồi ngậm ngùi khi thấy tuột khỏi văn hóa - đời sống người Việt…
Nghiêm Mỹ - http://vnexpress.net